Waarin we proberen uit te leggen wat het verschil is tussen een Track (of Spoor) en een Route op je GPS-toestel.
Omdat dit de meest voorkomende vraag is bij nieuwkomers in het navigeren met een GPS.
Een Route verbindt 2 of meer Routepunten met elkaar.
2 punten is het minimum: het beginpunt en het eindpunt.
Maar men kan op de meest recente toestellen ook nog één of meerdere tussen- of viapunten toevoegen.
Meestal doet men dat op het toestel zelf omdat men de weg van A naar B (via C,...) wil bepalen op het ogenblik dat men de Route wil volgen. We laten de berekening aan het toestel over.
We kiezen welke Route we willen volgen: de snelste, de kortste, de meest economische, de meest ecologische, de meest toeristische,... Dat wordt meestal bepaald door een instelling die we vooraf maakten op het toestel. Daar bepalen we ook of er routeonderdelen zijn die we wensen te vermijden (tolwegen, ferry's, autosnelwegen, onverharde wegen,...)
Afhankelijk van het toestel én de geïnstalleerde kaarten, zal er dan een Route uitgestippeld worden die voldoet aan die instellingen. De software van het toestel zal ons dan ook begeleiden om de Route te volgen. En er ons weer heen brengen als we er van afwijken.
Die begeleiding kan gebeuren door het tonen van de te volgen weg op het scherm en meestal ook met gesproken instructies (= stembegeleiding).
Deze werkwijze zorgt er echter voor dat het bepalen van de te volgen weg niet noodzakelijk overeenstemt met onze eigen voorkeur. En is dus ook meer geschikt om te worden gebruikt voor gebruik in de wagen, op de motor of (in mindere mate) op de fiets. Dus daar waar een afwijking van wat we eventueel zelf in gedachten hadden, geen grote rol speelt in het bereiken van ons doel.
Kleine weggetjes zullen dikwijls worden overgeslagen omdat de grote weg sneller gaat. Of die weggetjes zijn zelfs (nog) niet gekend op de kaart. Of er is iets gewijzigd aan de verkeerssituatie (eenrichtingsverkeer bvb).
Er zijn dus 2 onmisbare elementen: een toestel en een kaart daarop ingeladen. Beide moeten daarenboven "routeren" (routes uitstippelen via wegen) toelaten. Zo zijn er (wandel- en fiets)toestellen die geen functie hebben om de wegen van een opgeladen kaart te volgen maar zijn er ook kaarten die niet toelaten om de daarop getekende wegen te volgen. Een toestel dat niet kan "routeren" kan geen routebegeleiding doen met een ingeladen kaart die dat wel kan. En omgekeerd: een kaart die geen routeren toelaat kan je toestel niet helpen bij het berekenen van routes via wegen, ook al kan het toestel dat wel.
Dergelijke toestellen en kaarten richten zich meer op de trage weggebruiker: wandelaar en fietser en gaan meestal je weg helpen vinden via... een Track. Of via een Directe Route (zie verder).
We laten met andere woorden het bepalen van de weg voor het grootste deel afhangen van wat het toestel en de kaart aankunnen.
De punten waartussen het toestel een route zal berekenen zijn van allerlei aard: een stadscentrum, een adres, een kruispunt, een zelf gekozen en opgeslagen favoriet punt, een restaurant, enz. Die punten zijn gekend en terug te vinden op de kaart. Zodat het toestel je inderdaad via de bestaande wegen ter plaatse kan brengen. Eén uitzondering: sommige toestellen laten ook toe een routepunt (waypoint) te bepalen aan de hand van ingegeven coördinaten, dus niet met een kaartelement.
De kwaliteit en bijkomende mogelijkheden (omwegen, filemeldingen, flitspaalmeldingen, snelheidsbeperkingen, enz.) van de routebegeleiding hangen volledig af van het toestel en de geïnstalleerde kaarten.
Een Directe Route is hetzelfde als een gewone route, maar houdt geen rekening met de wegen op de kaart die (eventueel) op het toestel is geïnstalleerd.
Er worden gewoon rechte lijnen getrokken tussen de begin-, (eventuele) tussen- en eindpunten. Het is aan gebruiker om die lijnen zo dicht mogelijk te volgen om naar het volgende punt te navigeren. Er is geen stembegeleiding op afslagpunten want die zijn er niet.
Zo een Directe Route is eigenlijk enkel nuttig wanneer men op het toestel zelf een te volgen weg uitstippelt en men geen rekening wil houden met bestaande wegen op de kaart.
OF omdat het toestel en/of de kaart geen "routering" aankan.
Zo gebruiken wij soms een Directe Route voor het uitstippelen van een wandeling op ons wandeltoestel zelf. Aan de hand van een ter plaatse gekochte wandelkaart. En waar we geen computer bij de hand hebben om daarop een Track uit te stippelen en in te laden in het GPS-toestel. En zeker als de wandeling afwijkt van bestaande wegen op de geïnstalleerde kaart. We leggen dan enkele tientallen tussenpunten vast in die Directe Route. De rechte lijnen laten ons toe om de wandeling te volgen door er zo dicht mogelijk langs te blijven navigeren.
Oorspronkelijk werd een Track enkel gebruikt om het toestel te laten registreren langs waar men zich verplaatst had. Men sprak ook over een "kruimelspoor" zoals het gebruikt werd door Klein Duimpje om de weg naar huis terug te kunnen vinden. Dat was ook de meest gebruikte werkwijze: eens ter bestemming gebruikte men de "Trackback" functie van het toestel om de weg terug te vinden langs het pad dat men gekomen was.
Dat is nu nog het geval, maar meer en meer wordt een Track nu ook gebruikt om vooraf een te volgen weg uit te stippelen. Zonder daarbij rekening te houden met de routeberekeningsmogelijkheden van het toestel of de geïnstalleerde kaart. Dat is het grootste verschil met een Route.
Men gebruikt dan een computer en een daarop geïnstalleerde software (bvb Mapsource, of Basecamp, of Google Earth,...) en kaart om zelf een Track uit te stippelen (te tekenen). Die laadt men dan op in het toestel om de Track te kunnen volgen eens men ter plaatse is.
De Track houdt dus geen rekening met de onderliggende kaart: als men begeleiding inschakelt zal men gewaarschuwd worden voor afslagen. Men ziet ook op het scherm of men afwijkt van de Track maar het toestel doet zelf geen herberekening om via wegen terug op de Track te geraken. Eigenlijk is een kaart niet verplicht: men volgt de Track op het scherm. Maar een onderliggende kaart is natuurlijk wal handig ter referentie en herkenning van de omgeving.
We spreken hier ook niet van Routepunten, maar van Trackpunten. Elk Trackpunt wordt met het volgende verbonden door een rechte lijn.
Een Track heeft over het algemeen ZEER VEEL Trackpunten. Dat zorgt er voor dat de te volgen weg nauwkeurig wordt afgebeeld. Op rechte Trackdelen kunnen die Trackpunten verder uit elkaar liggen. Maar men wil zo nauwkeurig mogelijk een bocht of afslag uittekenen. Op die plaatsen liggen de Trackpunten dus heel dicht bij elkaar. Soms op slechts enkele meters afstand om geen verwarring te doen ontstaan over het te volgen pad.
Omdat er geen rekening wordt gehouden met de wegen op de onderliggende kaart, kan men hier dus zeer eenvoudig een te volgen pad uitstippelen over ruw terrein of langs wegeltjes die niet gekend zijn op de kaart. En dus is een Track vooral geschikt voor wandel- en fietstochten.
Zelf gebruiken we de Trackbegeleiding (het toestel verwittigt bij afslagen) zeer weinig bij het wandelen en fietsen: we hebben ruim de tijd om op het scherm in te schatten hoe de te volgen weg (de Track dus) er voor ons uitziet. De Track zelf en de onderliggende kaart zijn dan een goede oriëntatiereferentie.
De manier van registreren van de afgelegde weg (de "Active Track" of "Huidig Spoor" genoemd) op het toestel kan men aanpassen. Men kan meestal bepalen op welke wijze (in tijd of in afstand of automatisch door het toestel bepaald) en met welke frequentie (vaak of minder vaak) men de Trackpunten wil registreren. Zo kan die "Active Track" vele tientallen tot duizenden Trackpunten bevatten.
Altijd is er een beperking in het aantal Trackpunten in de Active Track (meestal 10000). Die worden dan meestal van vooraf aan gewist als men dat aantal overschrijdt. Alhoewel men bijna nooit aan zo veel punten komt is het toch nuttig om die Active Track na een tocht te bewaren op je toestel als "Opgeslagen Track" en dan de Active Track leeg te maken.
MAAR bij het bewaren van de "Active Track" (Huidig Spoor) op het toestel zelf "verliest" men meestal een aantal punten. Veel toestellen kunnen "slechts" 250, 500 of 1000 Trackpunten aan voor opgeslagen Tracks. Bij het opslaan wordt het aantal punten van de Active Track dan gefilterd tot er een voldoende klein aantal overblijft dat het toestel aankan. Bvb: de Active Track bevat 1069 Trackpunten. Opgeslagen Tracks in het toestel kunnen er "maar" 500 bevatten. Het toestel zal de 1069 verminderen tot 500 door er een aantal tussenuit te filteren, maar er voor zorgend dat de Opgeslagen Track toch nog dicht genoeg bij de gevolgde weg aansluit.
Maar belangrijker: in de Active Tack zit bijna altijd informatie over elk Trackpunt: positie, hoogte en tijdsopname wanneer men op dat punt passeerde. Die hoogte en tijdsopname gaan op veel toestellen verloren bij het opslaan van de Active Track. Hou daar rekening mee want die informatie kan heel nuttig zijn.
Want in de Active Track zit dus de hoogtemeting. Even die Track uit het toestel naar je computer laden en je ziet het hoogteprofiel van je tocht (dikwijls kan dat op het toestel zelf ook).
In de Active Track zit dus ook de registratie van waar je was op welk tijdstip. Zet tijdens je tocht de klok van je fototoestel gelijk met de Atoomklok van je GPS toestel en je kan op je computer met een aangepast programmaatje perfect zien waar elke foto genomen is. De meeste van die programma's laten ook toe om die informatie in je fotobestand te bewaren zodat je in vele andere computerprogramma's die dienen om foto's te bewerken en te bekijken, een kaart kan oproepen met aanduiding van de plaats van opname.
Door het opslaan van je Active Track KAN die informatie dus verloren gaan in de kopie: lees de handleiding bij je toestel of probeer het uit voor je Active Tracks verwijdert!
En een Track is de ideale manier voor het uitwisselen van tochten via het Internet, mail, enz.: na het tekenen op de computer OF het uit je toestel halen van de Active Track nog even opslaan in een wijd verspreid bestandsformaat en dat bestand dan opladen naar een mail of Wikiloc of een andere plaats "in de Cloud".